Mbuzi ni miongoni mwa wanyama wadogo wenye matumbo manne. Wanazaliana kwa haraka sana. Kwa mwaka wana uwezo wa kuzaa mara mbili tofauti na ilivyo kwa Ng'ombe.
Toka ashike mimba hadi kuzaa hutumia siku 150 ambapo ni sawa na miezi 5. Baada ya kuzaa anakuwa na miezi miwili ya kunyonyesha kisha huachisha na kuwa tayari tena kupandwa na dume.
Mbuzi kwa mara ya kwanza huanza kupandwa na dume akiwa na umri wa miezi 9 hadi 12 kutegemeana na kosaafu, chakula anachokula na hali ya hewa.
Uwiano wa Dume na majike ni 1:25. Yaani kwenye kila majike 25 utahitaji dume 1.
Ukianza mradi wako na majike 100, utahitaji madume 4.
Kwa hiyo ukiwa na mradi wa mbuzi 100 wenye umri wa kupandwa tayari, ndani ya miaka mitatu utakuwa mbali sana. Kwa mfano chukulia kila mbuzi azae mara mbili na kila mzao azae mbuzi mmoja mmoja, siyo mapacha. Ndani ya mwaka mmoja utakuwa na mbuzi 200, hivi ni vitoto.
Kwahiyo kama mradi wako ulianza January na hapo hapo ukawapandisha, tunategemea mwezi wa tano watazaa. Watanyonyesha miezi miwili kwa maana wa sita na wa saba baada ya hapo ataacha kunyonyesha na kuwa tayari tena kupandwa.
Mwezi wa 12 watazaa kwa awamu ya pili na baada ya hapo kama kawaida watanyonyesha tena kwa miezi 2 kabla ya kuwaachisha.
Katika mbuzi watakaozaliwa tuchukulie kuwa nusu yao ni madume na 100 wengine ni majike. Kwahiyo yale madume 100 yote tutayaasi ili yaweze kukua haraka na vilivile kusaidia kuondoa harufu ya kibeberu na kufanya nyama iwe safi na kuwavutia walaji.
Mbuzi anakula nyasi pamoja na vichaka na hivyo kufanya ufugaji wake kuwa rahisi kitu cha msingi shamba liwe na maji pamoja na majani.
Ukiwa mvumilivu na ukawa makini kwenye usimamiaji wa mradi huu wa mbuzi, hakika matunda yake utayaona ndani muda mfupi sana.
Soko la mbuzi ni kubwa na liko wazi. Kwa Dar es salaam soko la mbuzi liko kwenye mnada wa mbuzi wa Vingunguti na Pugu. Kwa Dodoma Soko la mbuzi liko kwenye minada ya Msalato, Kizota, Hombolo, Mpunguzi, Vikonje pamoja na machinjio ya kisasa ya TMC.
Kwa mikoani soko la Mbuzi liko minadani. Hata ukiwa na mbuzi wangapi ukiwapeleka tu mnadani utawauza wote na kwa bei na kwa bei ya ushindani. Lakini vilevile kama unaweza kuunda kampuni yako, unaweza kusafirisha nyama ya mbuzi mwenyewe kwenda kwenye nchi za Dubai, Iraq, Kuweit, Oman na Falme za kiarabu. Vilevile unaweza kuwapeleka Somalia kama huogopi bunduki za Alshabab.
Hii ni fursa nyingine inayopaswa kumulikwa kwa upana wake. Tanzania tuna mapori mengi na yenye nyasi za kutosha na vichaka. Tuna mito mingi inayotiririsha maji mwaka mzima. Halikadhali kwa yale maeneo kame kama Dodoma na Singida bado yana fursa ya hazina kubwa ya maji chini. Ukiwa unaweza kumudu gharama za uchimbaji wa kisima bado utaweza kupata maji ya kutosha kwa ajili ya kunywesha mbuzi wako pamoja na kustawisha majini.
Utunzaji wa mbuzi si mgumu kama utafuata na kuzingatia kanuni bora za ufugaji.
Kwahiyo, kama ukiamua kufuga mbuzi basi utakuwa umechagua mradi usiyokuwa pasua kichwa.
Kinasoru East Africa imeanza kusambaza mbuzi chotara wenye kukua haraka, kustahimili magonjwa na kuendana na mazingira yetu ya Kitanzania. Kama unahitaji kuanzisha mradi huu, tafadhili karibu tukushauri na vilevile tukuuzie mbegu bora za mbuzi chotara.
Uwekezaji katika ufugaji wa mbuzi huongeza utajiri kwa haraka.
Aman Ng'oma
Kinasoru East Africa Tanzania Ltd
Msalato Bible
Dodoma Tanzania.
0767989713/0715989713
